September 20, 2018

Намітка. Усе зоркі ў нашых руках

Намітка
Усе зоркі ў нашых руках

Што вы адчуваеце, калі надзяваеце нацыянальны строй? 
Я, напрыклад, у сваёй вышыванцы і андараку ўжо не магу стаяць, што тая целяпуха апоўзлая, паўсядзённая. Не, я ўжо падцягваю спіну, плечы... аблямоўка вымагае. А тым больш, у намітцы? Го, гэта ж ужо – карона на галаве! Усё, - якая там царэўна, не.. Каралева!
Мае сябры, з заходнім металітэтам, маняцца ўбачыць тут анёла (от, любяць яны іх). Не-не-не, кажу я ім. Яны тут ні пры чым. Калі я стварала гэты вобраз, я думала аб птушцы. Я думала, а што птушка робіць паперш, як узляцець? – А яна робіцца - гордай!

Пра зоркі, што ў нашых руках :). Ну, дык вось яны – сыплюцца з неба, леаніды, .. кладуцца на нашыя рушнікі, наміткі, кашулі...
Вось першая злева, гэта – зорка Алатыр. Жменя пачаткаў і канцоў коласвету. Сусвет.
Наступная зорка – гэта Сонца. За ім – Ярыла, сын Сонца. І апошняя зорка – зорка нашых Дзядоў. Якія верылі, што вядуць род ад Ярылы...

Гэта ўсё, што я хацела сказаць сваёй работай.

Вельмі даўно хацела яе зрабіць, але гэта доўгая гісторыя з абяцанкамі маёй сяброўцы па іголцы Марыі Голек (Maria Golek) зрабіць беларускую мадону да ейнай калекцыі інтэрнацыянальных мадон... :) Але... цякучка... рукі не даходзілі... дый мадона ўсё яшчэ наперадзе…)

Чаму ўрэшце рэшт узялася? Гэтай работай - і спадзяюся яшчэ новымі - я пачынаю сёлета святкаваць 10-гадовы юбілей сваёй студыі “Spirit of Belarus. 

Была спяшалася зрабіць яе да Сустрэчы беларусаў Паўночнай Амерыкі. ..зрабіла, так...
Вось цяпер – усё.

*Матэрыялы – лён. Ніткі - у асноўным шоўк. Плюс віскоза, бамбук, металік/люрыкс, каралікі.
Усе адцені белага :)
**Тэхніка - чорным-па-белым (blackwork), нітаграфіка (needlepoint, canvaswork).

Шкада, фатаграфія ніколі не перадае шыку і бляску вышыванага металіку і шоўку.


**** In English - on my website, on Facebook


UPD
Верш паэта Сяргея Панізніка 

"Усе зоркі ў нашых руках"
          Прысвячаецца Ірыне Варабей -- 
           мастаку-дызайнеру вышыўкі

“Зьедкі-сьпіткі” ў печ. Наміткі
на плячах, на пазванках…
Не іскрыны ад Ірыны, –
з о р к і   бачу на руках.
     Створаны народны строй – 
     нацыя-істотны.
     Аж трапеча за гарой
     Мацярык паходны!
Бо не ў строй я стаў, – у шэраг.
Ажно герб на галаве:
там не стала думак шэрых.
Беларусь наўкруг жыве!
     На рушнік мой, на намітку
     Зорка Алатыр лягла.
     Утрымаў Ярыла нітку,--
     і Дзядам усім  -- хвала!
Я ў Сусвеце быў ў купелі.
Птахі – творчасці ткачы,
бо з Ірынаю прапелі:
– Можна ўсё ў жыцці змагчы!"
                           8.03.2019




ANPT. Summer 2018. Абярэг "Грамнічная свечка"

A Needle Pulling Thread, Issue #47 (Summer 2018), Chakras, mandalas, meditations...
-публікацыя ў часопісе-

Hramnicy Candle Talisman - Абярэг "Грамнічная свечка"
Гэты выпуск часопіса быў прысвечаны мандалам, талісманам і ўсякага роду медытатыўным рэчам. Натуральна, без беларускага абярэга ня мог жа ён абысціся! ✌️ 

Мой дызайн прысьвечаны Грамніцам,  якія да гэтай пары сьвяткуюцца ў Беларусі.
Грамніцы – сьвята, нейкім чынам падобнае да таго, што ў заходняй Эўропе называецца Кэндэлмас або Імболк.
Адным з вобразаў, якому аддаецца ўвага і шанаваньне ў гэты дзень, зьяўляецца сьвятая Грамнічная сьвечка. Ейны традыцыйны сымбаль знаходзіцца ў цэнтры майго дызайна.



Людзі запальваюць свае асьвечаныя Грамнічныя сьвечкі падчас царкоўнай службы і нясуць іх дахаты, намагаючыся пры гэтым, каб Сьвечка ня згасла; такім чынам яна прынясе дабраславеньне ў дом.
У сьветапоглядзе беларусаў Грамнічная сьвечка сымбалізуе дваістую прыроду чалавека. Сама сьвечка, зробленая з воску, падораным прыродай , прэзентуе чалавечае цела. А кнот, які вырабляецца чалавечымі рукамі з ільну прэзентуе чалавечую душу.
Мы, людзі, атрымліваем нашыя целы ад Бога (або ад Маці-Прыроды) такім жа чынам, як мы бярэм воск у пчол. А душу – вырошчваем напрацягу жыцьця тым жа шляхам, як росьцім лён, апрацоўваем яго, тчэм і скручваем кнот – усё сваімі рукамі, сваёй працай. 
Грамнічная сьвечка нагадвае вялікія магчымасці і ўтоеную энергію жыцця ў чалавеку. Як агонь, энергія душы можа быць разбуральнай. Але яна таксама можа сагрэць, загаіць, асьвятліць і павесьці.
Утаймаваны агонь душы можна назваць воляй. Людзі з абуджанай воляй здольныя падтрымліваць і адраджаць культуру і жыццёвы шлях.

Грамнічную сьвечку, дабраслаўленую і прынесеную дахаты ў падчас Грамніц,  можна запаліць у любы дзень года, памаліцца перед ёй і папрасіць спаўненьня вашых добрых жаданьняў. 
Або можна яе вышыць. Таму што, паводле вераванняў беларусаў, вышываньне ёсьць магічнай дзеяй, якая зьвязвае нас з духовым сьветам.
                       


 Іншыя публікацыі ў ANPT                               


                                             

ANPT. Spring 2018. Каханне ды згода

A Needle Pulling Thread, Issue #46 (Spring 2018) Love Birds
-публікацыя ў часопісе-

Love & Cherish - Каханне ды згода


Шмат гадоў таму, яшчэ ў першыя мае гады ў Канадзе, я зрабіла падарунак для сваёй настаўніцы з ангельскіх курсаў на ейнае вяселле. Гэта была вышыванка, у якой я ўжыла традыцыйныя беларускія ўзоры кахання – "галубы кахання" – вельмі папулярны, улюбёныя наш сымбаль.
Я вырашыла вышыць іх зноў для гэтага адмысловага выпуску часопіса "Птушкі кахання". Каб пакінуць месца для вашай творчасці, я прапаную на выбар адзін і той жа дызайн у двух каляровых палітрах: у традыцыйнай беларускай і альтэнатыўную ў пастэльных танах. Гэта даволі зручны ўзор, дзе вы лёгка можаце змяніць нават гэтыя прапанаваныя колеры паводле вашага творчага разумення.
Акрамя "галубоў кахання" ўвесь дызайн напоўнены сымбалямі, дзе кожны ўзор мае сваё значэнне:
"Папараць-кветка" – магічная кветка, якая цьвіце толькі раз у ноч летняга сонцазвароту. У нас вераць, што яна можа спаўняць мары тых, хто яе знайдзе ў лясных гушчарах.
"Ваза" – сымболь жаночага лёсу.
"Міласэрнасць і спагада", што знаходзяцца пад лапкамі галубоў, сымбалізуюць надзейны падмурак для моцнага шлюбу. 

"Зорка дзіцяці", іх дзьве на самым версе, мяркуюцца як найвышэйшая мэта шлюбу.
Чорны фон азначае магічную ноч летняга сонцазвароту. У беларускай міфалогіі яна ўважаецца за Ноч шлюбу Сонца і Зямлі.
Унізе знаходзіцца традыцыйны абярэжны ўзор.
У альтэрнатыўнам дызайне выкарыстаны сучасны беларускі фонт, заснаваны на традыцыйных беларускіх узорах. Надпіс, зроблены гэтым фонта чытаецца як "love @ cherish" (каханне ды згода)
У дадатак, я прапаную асобна і надпіс лацінкай, так што ў вас ёсць выбар. 



                                                                                                                                                                                    
І яшчэ.
Мы зноў апынуліся на вокладцы ✌️  
                                                                                   






September 15, 2018

ANPT. Summer 2014. Сурвэта "Травень"

A Needle Pulling Thread, Summer 2015
-публікацыя ў часопісе-

Traven Centerpiece - Сурвэта "Травень"


Я назвала свой дызайн “Травень”, бо натхнілі мяне на яго колеры свежай вясенняй травы, што выглядаюць такімі сакавітымі ў першыя месяцы лета.
Словам “Травень” у беларускай мове называюць месяц май, і яно перакладаецца як ““grass” або “the month of grass”.
Гэтым дызайнам я спрабую выкарыстаць унікальную Беларускую нізанку для чатырохбаковых рэчаў, як абрусы, сурвэткі.
Акрамя таго, старажытная нізанка была вельмі папулярнай у Беларусі для вышываньня сакральных рэчаў, як рушнік, якія адыгрывалі важную ролю ў старых абрадах і рытуалах. Ёсьць два правілы ў вышываньні сакральных рэчаў – там не павінна быць вузлоў, бо вузлы лічацца перашкодай для добрай энэргіі, па-другое, рэчы павінны быць двухбаковымі: мець сэнсоўны узор з абаіх бакоў вышыванай рэчы.









ANPT. Spring 2014. Дзіцячы абярэг

A Needle Pulling Thread, Spring 2014
-публікацыя ў часопісе-

Talisman For Baby - Дзіцячы абярэг



Вышываныя абярэгі былі вельмі папулярнымі ў старой славянскай культуры.
Абярэг (талісман) – гэта нейкі прадмет, які мае магічную сілу і аберагае ягонага ўладальніка. Магічнай сілай яго зараджае ягоны стваральнік, і вышываньне ўважаецца самай моцнай для гэтага дзеяй.
Для талісманаў найбольш ужываліся салярныя знакі. У Беларусі яны гэтак жа выкарыстоўваліся на вышываных рушніках, адзеньні, хатніх палотнах. Усе нашыя вышываныя кашулі, наміткі, паясы і г.д., насамрэч, зьяўляюцца абярэгамі.
Для свайго дзіцячага абярэга я выбрала тыя сымбалі, што звычайна вышываліся для дзяцей.
Першы – салярны знак Радзінец. Гэта – ахоўнік роду, звычайна ягоную выяву робяць на люльцы, потым на дзіцячым ложку.
Другі – гэта Лель і Леля, дзяўчынка і хлопчык, боская пара, вельмі папулярныя ў беларускім фальклёры, яны – дзіцячыя даглядальнікі і абаронцы.
Трэці – стылізаваны лісток дуба, бо дуб – гэта сымбаль моцы і здароў’я.

Існуюць некалькі правілаў для працэсу стварэньня абярэгаў.
У вышыванцы не павінна быць вузлоў (ні на правым, ні на левым баку); ніткі і канцы нітак не павінны нідзе ні перакрыжоўвацца, ні быць схаванымі... – усё гэта мяркуецца як перашкода для добрай энэргіі. У вузелках хаваецца энэргія нядобрая. І трэцяе – рэч мусіць выглядаць сэнсоўна і прыгожа з абодвух бакоў. І з гэтае прычыны ўнікальная беларуская нізанка зьяўляецца ідэальнай тэхнікай вышываньня такіх сакральных рэчаў, як абярэгі.

         





ANPT. Summer 2013. Кругі-на-вадзе

A Needle Pulling Thread, Summer 2013
-публікацыя ў часопісе-

Ripples-On-Water - Кругі-на-вадзе




Вывучэньне паходжаньня беларускіх традыцыйных геаметрычных узораў заводзіць нас у самую старажытную гісторыю, якая злучае нас, вышывальніц, з нашымі далёкімі продкамі, даючы магчымасьць зазірнуць краем вока ў той час і месца, пра якія мы нічога ня ведаем, але з якімі так зьвязаныя.

Ніколі не стамлюся дзівавацца з гэтых велікапышных узораў на нашых беларускіх посьцілках.
І ніколі не стамлюся зьдзіўляцца і задавацца пытаньнем, як гэтыя геаметрычныя ўзоры з “аптычным эфектам” складаліся ад самага пачатку.

Беручы пад увагу складанасьць і мудрагелістасьць гэтых узораў і тымчасам іхную сівую старажытнасьць, я намагаюся ўявіць сабе, якім чынам іх распрацоўвалі ў тыя незапамятныя часы – я бачу сваю далёкую бабцю, якая працуе з ... алоўкам ... на аркушы раскрэсленай паперы..? Ці адразу на прымітыўным ткацкім станку..?
І вось такім чынам мае далёкія продкі былі здольныя ўвасобіць свае ўяўленьні аб гарманічнай структуры Сусьвету, ствараючы такія складаныя, дасканалыя мандалы, каб вока цешыць і душу супакойваць? 


Але... Я чуюся цалкам зьбянтэжанай і разгубленай, седзячы гадзіны й гадзіны, усяго толькі перарысоўваючы гэтыя ўзоры ў камп’ютарную праграму. І з гэтага факту, мне лягчэй паверыць, што яны распрацоўваліся некалі, як цяпер - з выкарыстаньнем высокіх тэхналогіяў нейкай далёкай іншай цывілізацыі.
Як бы там ні было, я вельмі ўдзячная ўпартасьці маіх продкаў, што так зацята захоўвалі нам праз вякі бясцэнныя куфары тых загадкавых і неспасьціжных узораў.
Магчыма, іхную ўпартасьць можна патлумачыць тым, што яны бачылі ў гэтых узорах рысунак вады. Вада ж мае значны сакральны сэнс у беларускай культуры. І не толькі таму, што яна можа быць чароўнай "жывой вадой" (ці "мёртвай вадой”). Беларусы зьвязваюць вобраз крыніцы з сваёй радзімай, бо гэта зямля незлічоных крыніц, што б’юць там “на кожным кроку”.

“Кругі на вадзе” – адзін са шматлікай серыі маіх дызайнаў, створаных на тэму гэаметрычных “аптычных” узораў з традыцыйных беларускіх посьцілак. 



ANPT. Spring 2013. Скарбонка "Багач"

A Needle Pulling Thread, Spring 2013
-публікацыя ў часопісе-

Bahach - Spirit of Wealth --  Скарбонка "Багач"


Лепей быць багатым і здаровым, чым бедным і хворым!”
Хто-небудзь захоча паспрачаецца з гэтай народнай мудрасьцю?
Мая скарбонка не настолькі вялікая, як мне хацелася б, і не запоўнена яна матэрыяльнымі каштоўнасьцямі. І тым ня менш, яна мне дарагая сваім недатычным, сымбалічным зьмесьцівам, якое ў ёй захоўваецца – я трымаю ў ёй свае візітоўкі, улёткі, рэклямкі.
Памятаеце? – “Зьбірай скарбы свае не на зямлі, а ў нябёсах. Бо дзе знаходзяцца скарбы твае, там будзе і сэрца тваё”. Мае нябёсы – гэта мой вышывальны сьвет.

Я ўпрыгожыла сваю Скарбонку такім дарагім майму сэрцу беларускім нацыянальным арнаментам – сымбалямі Багача. 
Адным з традыцыйных сымбаляў Багача зьяўляюцца “рогі”, сэнс якога ідзе ячшэ ад самых старажытных часоў, калі скот лічыўся валютай. Другі традыцыйны ўзор – гэта “жытнёвы колас”. Абодва гэтыя матывы ёсьць сымбалямі  дастатку і дабрабыту.
Мае продкі верылі, што вышыўка – гэта магічная дзея, таму вышываньне гэтых ўзораў абавязкава прынясе вам удачу, посьпех і здароў’е.





ANPT. Fall 2012. Амулет на шчасьце

A Needle Pulling Thread, Fall 2012
-публікацыя ў часопісе-

Lucky Charm - Амулет на шчасьце


Да гэтага часу мая дызайнерская творчасьць складалася з таго, што я “перакладала” беларускія нароныя ўзоры ў сучасныя тэхнікі і стылі. Але мяне часам пыталіся, а ці існуе якаясь асаблівая, выключна беларуская тэхніка вышыўкі. Сёньня я гатовая сказаць: “Так, яна існуе!” і прадставіць яе чытачам часопіса “ANPT”, каб падзяліцца ёю з канадзкімі вышывальніцамі.
Я вельмі рада мець магчымасць пазнаёміць вас з адметнай тэхнікай “беларуская нізанка” (Belarusan Nizanka), упершыню ў гэтым выпуску часопіса.

Я самая ўсё яшчэ ў пошуку і дасьледаваньнях гэтай старажытнай, але вельмі папулярнай на маёй радзіме тэхнікі, таму давайце рабіць гэта разам, і сёньня наш першы занятак, і вось тут даволі нескладаны дызайн, цалкам перанесены з майго набытага калісьці даўно фартуха, які пераехаў са мной разам праз акіян у Канаду.


Назва “нізанка” паходзіць ад слова “за-ніза-ці”. Тэхніка настолькі ж лёгкая, як і прыгожая, тымчасам робіцца проста, хоць і выглядае мудрагеліста. Узоры ў нізанцы складаюцца з геаметрычных фігур, яны выкарыстоўваюцца для ўпрыгожаньняў традыцыйных рушнікоў, аддзеньня, абрусаў і посьцілак. Традыцыйна, ужываюцца два колеравых варыянты: белы з чырвоным, або белы са светла-шэрым (колерам натуральнага ільну). Часам два-тры радкі выконваюцца чорным.

Візульны эфект нізанкі падобны да лічыльнай гладзі, але яна адрозніваецца метадам выкананьня. Нізанку вышываюць адной ніткай увесь радок, адзін радок за другім.




ANPT. Summer 2012. Дастаўку замаўлялі?

A Needle Pulling Thread, Summer 2012
-публікацыя ў часопісе-

Special Delivery - Дастаўку замаўлялі?




Хтосьці знаходзіць сваіх дзетак у капусьце, хтосьці здымае іх з галовак сланечнікаў... 

А беларусам дзяцей прыносяць буслы. 

Праўда, ніхто дакладна ня ведае, адкуль, але гэта не замінае беларусам мець вялікую ласку да буслоў ды заманьваць іх да свайго панадворку, прыладжваючы старыя колы высока на дрэва. Або вышываючы іх на сваіх рушніках.

Хтосьці называе сваіх дзетак "my honey", хтосьці - "mein liebling"... А беларусы клічуць дзетак - "сонейка маё.





Мне было вельмі радасна ствараць гэты дызайн, у які ўвайшло шмат фальклорных вобразаў. Буслы – яны ня проста любімыя птушкі для беларусаў; буслы – гэта нашая нацыянальны сымбаль, які ідзе яшчэ ад вельмі старажытнага татэму. А драўляны домік нагадвае мне асаблівую ўтульнасьць нашай вясковай хаты.













September 14, 2018

ANPT. Spring 2012. Ключы ад вясны

A Needle Pulling Thread, Spring 2012
-публікацыя ў часопісе-

Spring Keys - Ключы ад вясны
Скажыце, каму зіма яшчэ не надакучыла?
І ўсё глядзім прагноз па телевізары, чакаем, хто нам калі вясну наварожыць...

А вось нашыя продкі дакладна ведалі, што рабіць.
Каб паскорыць прыход вясны, нашыя продкі зьбіраліся гуртам на самай высокай гары і сьпявалі без упынку і так гучна, каб чуваць было ў суседняй вёсцы. Магічная сіла песьні перадавалася ад адной вёскі да другой, гэтак асягаючы самага далёкага поўдню. Туды, дзе ў далёкіх краях, зімуюць жаўранкі, што трымаюць у дзюбах ключы, якімі зіму замыкаюць, а вясну адмыкаюць. Гэтта ж вядома было, што жаўранкі вяртаюцца да сваёй паўночнай радзімы, нясучы ў сваіх дзюбах вясну адно дзякуючы гэтым гучным песьням, бо лятуць яны на іх, як на маякі. 
А тымчасам, чакючы гэтых пасланьнікаў вясны, людзі пяклі булкі ў форме жаўранкаў, клалі іх на адмыслова вышытыя рушнікі і посьцілкі, тады прыносілі іх на гару і сьпявалі, заклікаючы жаўранкаў дахаты.

Што я як дызайнер магу зрабіць, каб паскорыць прыход вясны – дык гэта вышыць і прапанаваць вам гэты мініяцюрны дыванок ''Ключы ад вясны'', натхнёны маімі ўспамінамі аб абрадзе ''Загуканьне вясны'' і ўзорамі беларускай народнай вышыўкі.

--------------------------------------





Гэты нумар аказаўся цалкам беларускім :)
"Ключы ад вясны" трапілі на вокладку! (то цяпер я - Cover Girl! ✌  

А ўнутры была яшчэ адна неспадзяванка для мяне. Тлумачыць і пераказваць ня буду, проста падам пераклад усяго там пададзенага.


"Што найбольш мяне захапляе, гэта калі мне ўдаецца звязаць людзей дзеля любога віда рукадзельля. Ці нехта ўпершыню спрабуе нешта зрабіць рукамі з іголкай, ці адрываецца ад сваёй прывычнай шуфляды, так бы мовіць, і адкрывае для сябе новы від рукадзельля -- я проста шчасьлівая, калі бачу новую іскру ў нечыей душы. Увосень 2011 г. (падчас CreativFestival - І.В.) Марыя І. Кіпп і Ірына Варабей (абедзьве пастаянныя ўдельніцы часопіса ANPT) забаўляліся размовамі аб наступным Санце для Марыінай серыі нацыянальных Санта Клаўсаў. Якое захапленьне для мяне - даведацца, як гэтыя дзьве дызайнеркі гуляліся з ідэямі для вышываньня!" -- Карла (рэдактарка часопіса).

А было так. Пачалося з таго, што я что спыталася ў Марыі: "Вы напэўна і не ўяўляеце сабе Санту іншага, чым у чырвоным колеры?" -- "А ў якім жа яшчэ?" -- зьдзівілася яна. "А ў нас ён - у сінім. Ды й не Санта ён наагул..." -- "А прышлі мне карцінкі вашага Санты! Дык я яго выш'ю!".... 
І тады я выслала ёй купу карцінак з Дзедам Марозам і напісала ягоную ''характарыстыку''. 

А Марыя цалкам падала мой тэкст як уступны артыкул да сваёй работы "Grandfather Frost". Вось ён:

"Grandfather Frost насамрэч не зусім ‘Санта’. У беларускай культуры яго завуць Дзед Мароз. Ён жыве недзе далёка ў паўночным лесе і ягоная справа – гэта ‘ствараць’ зіму. У яго вялікі посах з чарадзейнай ледзяной булдавешкай. Гуляючы па лесе, Дзед Мароз стукае посахам па дрэвах, і яны адразу пакрываюцца снегам і замярзаюць. Вобраз Дзеда Мароза зыходзіць са старажытнага Духа Зімы. У цяперашні час Дзеда Мароза суправаджае ягоная ўнучка Снягурачка. На дзіцячых ранішніках яна звычайна прыходзіць папярод яго і спанукае дзяцей клікаць яго хорам: “Дзед Мароз!”, і тады зьяўляецца Дзед Мароз. Адзін за адным дзеці расказваюць яму вершыкі, спяваюць песенькі і за гэта атрымліваюць ад яго падарункі. У пераднавагоднюю ноч Дзед Мароз незаўважна прыходзіць да дзяцей дахаты і падкаладае падарункі пад навагоднюю елку, звычайна ў дзіцячыя валёнкі. У іншы час узімку Дзеда Мароза трэба асцярагацца. Ён можа быць вельмі суворым і замарозіць лядовай булдавешкай табе нос, пальцы на нагах і руках!

Гэх, якое ж было для мяне хваляваньне -- убачыць беларускага -- не Санту! -- а Дзеда Мароза! - ў нашым канадыйскім часопісе! Ваў! ))